مقدمه
با افزایش استفاده و محبوبیت نورپردازی با LED، از جمله ویژگیهایی مانند درجه حرارت رنگ برای خریداران بسیار مهم است. درجه حرارت رنگ لامپ یا هر وسیله روشنایی دیگر، بر روی بدنه یا بستهبندی آن بر حسب کلوین مشخص شده است. در این مقاله خواهیم فهمید که دمای رنگ چیست و چگونه میتوانیم از آن در طراحی نورپردازی استفاده کنیم.
دمای رنگ چیست؟
ما برای تعیین درجه حرارت رنگ هر جسم از حس بینایی کمک میگیریم. هر یک از ما احتمالاً نور قرمز یا زرد را گرم و آبی را سرد در نظر میگیریم. همچنین رنگهای خنثی را معمولاً با نور روز مطابقت میدهیم و از سرد یا گرم بودن جدا میکنیم. بنابراین منشأ دمای رنگ چیست؟ بیایید از نظر علمی پاسخ دهیم.
فیزیک نور
تقریباً هر دانشنامهای تعریف زیر از ماکس پلانک (Max Planck) را از دمای رنگ ارائه میدهد:
“دمای رنگ، دمای جسم سیاه ایدهآل است که نوری قابل مقایسه و تطبیق با منبع نور منتشر میکند.”
جسم سیاه جسم ایده آلی است که نور را از هر کجا و با هر شدت و بسامدی که به آن بتابد، جذب میکند. برای بدست آوردن دمای رنگ مورد نظر ، جسم سیاه را گرم میکنند و آنقدر به آن گرما میدهند تا نوری هم رنگ نور مورد نظر از خود ساطع کند. در این مرحله، دمای جسم سیاه را بر حسب کلوین اندازه گیری کرده و عدد نسبت داده شده بر حسب کلوین را دمای رنگ مورد نظر مینامند. یعنی وقتی میگوییم دمای رنگ یک لامپ رشتهای ۲۷۰۰ کلوین است، یعنی به اندازه ۲۷۰۰ درجه کلوین جسم سیاه گرم شده است تا نوری هم رنگ نور لامپ رشتهای از خود ساطع کند.
رنگ سرد و گرم چیست؟
اگر جسمی گرم شود، در دماهای مختلف، نورهای متفاوتی ایجاد میکند و این نورها تمام طیف مرئی را پوشش میدهند. برای توضیح این تعریف، رنگ فلز گداخته را در نظر بگیرید. وقتی یک تکه فولاد گداخته میشود، در ابتدا رنگ آن قرمز تیره میشود. وقتی که گرمتر شود، دارای رنگی بین آبی و سفید میشود. این پدیده رابطه بین دما و رنگ را نشان میدهد. با بالاتر رفتن دما، رنگ فلز گداخته به آبی مایل به بنفش تبدیل شده و سرانجام اشعه ماوراء بنفش نامرئی ساطع میکند. وقتی قطعه فلز از منبع حرارت دور شود، رنگ آن زرد، سپس نارنجی و قرمز میشود.
دمای رنگ بیشتر از ۴۰۰۰ درجه کلوین به عنوان رنگ سرد و دمای رنگ پایینتر از ۳۰۰۰ درجه کلوین را به عنوان رنگ گرم در نظر میگیریم.
رنگ خنثی
اگرچه ما نور سفید را بیرنگ میدانیم، اما حاوی تمام رنگهای طیف مرئی یعنی از قرمز تا بنفش است. هنگام تابش نور روی یک جسم، بخشی از طیف نور توسط سطح جذب شده و بخش دیگر منعکس میشود. چشم ما فقط پرتوهای منعکس شده را درک میکند. بنابراین ما یک جسم را به رنگ قرمز میبینیم؛ زیرا سطح آن فقط نور قرمز را منعکس میکند. اگر جسمی تمام طیفها را جذب کند، به نظر سیاه میرسد. بنابراین میتوان گفت که رنگ سیاه واقعاً بیرنگ است.
موارد استفاده از نورهای سرد و گرم
نور سرد
استفاده از رنگهای سرد میتواند راه حل مفیدی برای افزایش بهرهوری و تمرکز باشد. به عنوان مثال، از نور سرد برای روشنایی خطوط تولید استفاده میشود؛ زیرا نورپردازی با استفاده از رنگ سرد کمک میکند تا کارکنان تعمیر و نگهداری تمرکز بیشتری داشته باشند. از سردترین نور نیز برای آزمایشگاهها و مراکز تحقیقات استفاده میشود. نور سرد همچنین برای بخشهای بیمارستان، داروخانهها، حمام و آشپزخانه مناسب است. این رنگ نور به ایجاد جوی پاک و استریل کمک میکند.
نور روز (نور طبیعی)
نور روز رایجترین نور مورد استفاده در دفاتر است. طبق تحقیقات متعدد، میزان نور در دمای ۳۵۰۰-۴۵۰۰ کلوین بالاترین عملکرد کار را تضمین میکند. نور گرمتر (۳۰۰۰ K) بازده را بین ۵ تا ۷ درصد کاهش میدهد. افت بیشتر دمای رنگ (دمای رنگ بیشتر) منجر به خوابآلودگی و کاهش ۲۵ درصدی بهرهوری میشود. استفاده از رنگ سرد نیز تأثیر منفی بر میزان بهرهوری کارمندان خواهد داشت، هر چند که ممکن است ابتدا باعث رشد عملکرد شود، ولی پس از مدتی باعث افزایش خستگی میشود.
نور گرم
نور گرم برای ایجاد فضای داخلی دنج مناسب است. این رنگ نور برای مهد کودکها، رستورانها، تئاترها، کتابخانهها و اتاقهای نشیمن مناسب است.
دمای رنگ نور و بازاریابی
تأثیرات روانشناختی ناشی از نورپردازی موضوع ویژه بسیاری از تحقیقات بازاریابی بوده است. در نتیجه، قوانین مختلفی در مورد اینکه چگونه محصولات خود را نورپردازی کنیم، وجود دارد .به عنوان مثال محصولاتی مانند نان، شیرینی و پنیر در نور گرم بهتر به نظر میرسند.
استفاده از نور بسیار سرد نیز مناسب فریزرها است. تنها استثناء در اینجا برخی از ماهیهای تازه و غذاهای دریایی هستند که در نورپردازی گرم، جذابتر به نظر میرسند. مبلمان و فرش در نور سرد یا خنثی، خستهکننده به نظر میرسند؛ بنابراین باید با نور گرم در معرض نمایش قرار بگیرند.در مغازه های گل فروشی اغلب میتوانید از نورپردازی سرد استفاده کنید. رنگ سرد باعث میشود گلها تازه به نظر برسند. تنها گیاهی که نور خنثی را ترجیح میدهد، کاکتوس است. آشنایی بیشتر با تأثیر نورپردازی بر محصولات فروشگاهی، مقاله “نورپردازی محصولات فروشگاه” را مطالعه کنید.
نتیجهگیری
در این مقاله با تعریف دمای رنگ آشنا شدیم و دانستیم که عدد نسبت داده شده به هر رنگ بر حسب کلوین چگونه به دست میآید. سپس با مفاهیم رنگ سرد و گرم آشنا شدیم و کاربرد هر کدام در نورپردازی را بیان کردیم. در آخر نیز تأثیر دمای رنگ در استفاده در نورپردازی محصولات را بررسی کردیم.
جالب بود مرسی
خواهش میکنم، نظر لطفتونه