نکات مهم در نورپردازی داخلی

مقدمه

نورپردازی اصولی به ما کمک می‌کند تا محیط را کاربردی‌تر، راحت‌تر و البته زیباتر جلوه دهیم، چه نورپردازی را برای نمای بیرونی ساختمان انجام دهیم و چه برای داخل آن. در این مقاله قصد داریم بدانیم که در نورپردازی داخلی چه مواردی را باید در نظر بگیریم؟ برای آشنایی با نورپردازی نمای ساختمان مقاله “نورپردازی نمای ساختمان” را مطالعه کنید.

اهمیت نورپردازی

نورپردازی داخلی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های دکوراسیون داخلی است که اغلب نادیده گرفته می‌شود. نورپردازی مناسب در افراد حس آرامش و اطمینان ایجاد می‌کند. با این حال چطور تشخیص دهیم که نورپردازی مناسبی داریم؟ این بستگی به خواسته‌ها و نیاز‌های ما دارد. اول از همه باید سوالاتی از خود بپرسیم: بودجه من چقدر است؟ قصد دارم در دکوراسیون و یا چیدمان وسایل از چه سبکی استفاده کنم؟ آیا مصرف بهینه انرژی برای من اهمیت دارد؟ هر قسمت از مکان­های مورد نظر مانند منزل، محل کار، محیط فرهنگی- هنری و … به چه میزان روشنایی نیاز دارد؟
پاسخ به این سوالات کمک می‌کند تا بهترین نورپردازی را برای مکان مورد نظر خود داشته باشیم.

در ادامه نکاتی را مرور می‌کنیم که با رعایت هر یک از آن‌ها، می‌توان یک قدم به نورپردازی مناسب و اصولی نزدیک شد.

نکات مهم در نورپردازی

۱- برای داشتن نورپردازی مناسب، اول باید بدانید که هر یک از ابزارهای روشنایی برای چه مکانی مناسب است. برای مثال، لوستر برای سالن پذیرایی مناسب است و علاوه بر اینکه روشنایی مورد نیاز را فراهم می‌کند، زیبایی فوق‌العاده‌ای هم به محیط می‌دهد. چراغ‌های رومیزی نیز برای روشنایی موضعی مناسب هستند.

انواع لامپ‌های روشنایی:

۱. چراغ سقفی

چراغ‌های نصب شده بر روی سطح قابل رؤیت هستند و معمولاً بر روی سقف یا دیوار‌ها نصب می‌شوند. این نوع چراغ بیشتر در ورودی­، راهرو و اتاق خواب استفاده می‌شود.

۲. چراغ آویز

چراغ‌های آویز توسط طناب، کابل یا زنجیر از سقف آویزان می‌شوند. آن‌ها معمولاً در اتاق‌های غذاخوری و آشپزخانه به ویژه در خانه‌هایی با سقف بلندتر مشاهده می‌شوند.

۳. چراغ توکار

محل قرارگیری چراغ‌های توکار معمولاً در حفره سقفی پنهان است؛ بنابراین نمی‌توان منبع نور را به طور مستقیم مشاهده کرد. این نوع از نورهای غیرمستقیم، می‌تواند در اتاق‌های خانه به طور مؤثر مورد استفاده قرار گیرد.

۴. چراغ‌های متوالی

نورپردازی متوالی می‌تواند گزینه‌های روشنایی قابل انعطاف زیادی را ارائه دهد. چندین لامپ در یک مسیر وجود دارد، با چندین مدار و ولتاژ. می‌توانید انتخاب کنید که آن‌ها را مانند آویزها از سقف معلق کنید یا اینکه مانند چراغ‌های سطح آن‌ها را بر روی سقف و یا دیوار نصب کنید. تنوع، رنگ‌ها و سبک‌ها می‌تواند بسیار زیاد باشد، بنابراین قبل از تصمیم نهایی با یک متخصص نورپردازی صحبت کنید.

۵. چراغ‌های قابل حمل

چراغ‌های قابل حمل معمولاً توسط سیم به پریز برق متصل می‌شوند. با این حال، لوازم جانبی قابل حمل باتری‌خور، محبوبیت بیشتری دارند. چراغ‌های قابل حمل معمولاً برای میز مثل میز کنار تخت استفاده می‌شوند.

۲- هنگامی که دریافتید به چه لامپ‌هایی نیاز دارید (لامپ سقفی، چراغ دیواری، آباژور و …) قدم بعدی انتخاب سبک است. در نظر دارید از چه سبکی استفاده کنید؟ سبک سنتی، صنعتی، مدرن یا سبک معاصر؟ هنگامی که سبک مورد نظر خود را انتخاب کردید، می‌توانید نورپردازی متناسب با آن را نیز انجام دهید.

۳- نورپردازی باید لایه لایه انجام شود؛ به این معنا که در هر مکان از بیش از یک منبع نور استفاده شود. چرا که در هر یک از ساعات شبانه روز، به میزان نور متفاوتی نیاز است و همچنین هر یک از قسمت‌های مختلف، به روشنایی متفاوتی نیاز دارند. برای مثال در یک اتاق آثار هنری و میزکار هر یک به نور متفاوتی نیاز دارند.

به طور کلی می‌توان گفت سه لایه نورپردازی اساسی وجود دارد: نورپردازی عمومی (general lighting) یا نورپردازی محیطی (ambient lighting)، نورپردازی کار (task lighting) و نورپردازی تأکیدی (Accent Lighting). یک نورپردازی خوب، ترکیبی از هر سه لایه است.

 نورپردازی عمومی یا نورپردازی محیطی

از نورپردازی عمومی یا محیطی فقط برای نمایان شدن فضای داخلی استفاده می‌شود. نورپردازی محیطی به معنای ایجاد یک سطح روشنایی کلی و یکنواخت است و باعث روشنایی کلی می‌شود. این لایه، اولین لایه روشنایی است و معمولاً نرم یا پراکنده است. این نوع نورپردازی اگرچه روشنایی کلی را فراهم می‌کند، اما برای انجام کار یا نشان دادن عناصر خاص در یک فضا ایده‌آل نیست.

نورپردازی کار

نورپردازی کار، نورپردازی به سمت منطقه‌ا­ی خاص، برای مشخص شدن جزئیات بیشتر است و از نورپردازی محیطی روشن‌تر است. این نورپردازی مستقیم و شدید، برای انجام کارهای دقیقی مانند خواندن و نوشتن، نظافت و تهیه غذا مناسب است. از آویزها، چراغ‌های رومیزی، چراغ‌های زیر کابینت، نورافکن‌ها و … می‌توان برای تأمین این نوع روشنایی استفاده کرد.

 نورپردازی تأکیدی

از نورپردازی تأکیدی می‌توانید برای برجسته‌سازی ویژگی‌های یک شیء و یا نشان دادن نقاط مورد علاقه خود در یک فضا (از قبیل آثار هنری ، مبلمان یا جزئیات معماری) استفاده کنید. روشنایی چراغ‌هایی که برای انجام نورپردازی تأکیدی استفاده می‌شوند، معمولاً سه برابر چراغ‌های محیطی است. استفاده از نورپردازی تأکیدی باعث می‌شود که توجه افراد به فضای مورد نظر جلب شود و به آن توجه بیش‌تری کنند. برای مثال با انجام نورپردازی تأکیدی در یک فروشگاه، می‌توان مشتریان را به سمت انتخاب کالای مورد نظر هدایت کرد. نورپردازی تأکیدی در محل‌های پررفت و آمد نیز از اهمیت ویژه‌ای بر خوردار است. نورپردازی در این مکان‌ها باید به گونه‌ای انجام شود که به افراد در جهت‌یابی و تشخیص محل‌های تردد کمک کند.

شکل زیر نیز به خوبی تفاوت میان نورپردازی عمومی، تأکیدی و کار را نمایش می‌دهد:

۴- اگر قصد دارید لامپی را در محلی نصب کنید که دسترسی به آن آسان نیست و هنگام تعویض آن با مشکل رو به رو می‌شوید، از لامپ‌هایی استفاده کنید که طول عمر بالایی دارند.

۵- همچنین این نکته را در نظر داشته باشید که مکان‌هایی که دارای رنگ روشن و سطوح صاف وصیقلی هستند، درصد بالایی از نور را منعکس می‌کنند و مکان‌های تیره با بافت خشن، بخش زیادی از نور را جذب می‌کنند. برای مثال رنگ سفید تا ۸۰ درصد نور را به فضا منعکس کرده و رنگ مشکی تنها ۴ درصد نور را منعکس و مابقی را جذب می‌کند. پس به طور کلی می‌توان گفت مکان‌های روشن به نور کمتری نیاز دارند.

۶- نکته مهم دیگر در نورپردازی داخلی توجه به ارتفاع سقف است. اگر مکان مورد نظر سقف بلندی دارد بهتر است از نورپردازی قوی‌تری استفاده کنید تا سایه‌ها به طور کامل برطرف شوند ولی اگر سقف کوتاه است از شدت روشنایی و قدرت نور بکاهید تا بر میزان کوتاهی سقف تأکید نشود.

۷- یکی از کاربرد‌های نورپردازی این است که می‌توانید محیط را بزرگ‌تر جلوه دهید. تنها کافی است که نورپردازی را بر روی دیواره‌های محیط انجام دهید تا با ایجاد نور بیش‌تر در اطراف نسبت به مرکز، محیط بزرگ‌تر جلوه کند. نورپردازی نامناسب و تمرکز نور بر یک محیط خاص باعث می‌شود که فضا کوچک‌تر از آنچه هست جلوه کند.

۸- برای ایجاد جو مورد نظر خود از رنگ‌ها و بازتاب‌های سبک‌تر استفاده کنید. برای داشتن ظاهری درخشان و روشن‌تر، از آینه و سطوح بازتاب‌دهنده استفاده کنید.

۹- نسبت به لامپ‌های رنگی احتیاط کنید. به این نکته توجه داشته باشید که رنگ‌های گرم مانند رنگ زرد برای ایجاد فضای دعوت کننده در اتاق‌های غذاخوری و اتاق‌های نشیمن بهتر است؛ در حالی که رنگ­های سردتر مانند رنگ آبی باید برای مناطق آرام‌تر مانند اتاق خواب استفاده شوند.

۱۰- میزان روشنایی در خانه شما به میزان نور طبیعی دریافتی اتاق بستگی دارد. هر زمان که می‌توانید از نور طبیعی استفاده کنید؛ زیرا می‌تواند تأثیرات مثبتی بر سلامتی و روحیه شما داشته باشد.

۱۱- نور کم برای ایجاد فضای آرامش بخش بهتر است. برای تشویق به فعالیت از چراغ‌های روشن­تر با شدت روشنایی بیش‌تر استفاده کنید.

۱۲- با جایگزین کردن چراغ‌های رشته‌ای و CFL خود با LED، در هزینه‌ها صرفه جویی کنید.