مقدمه
داشتن شرایط روشنایی مناسب برای کارخانه یا انبار از اهمیت ویژهای برخوردار است. فضاهای صنعتی غالباً منحصر به فرد هستند و کاربردهای متفاوتی دارند. نورپردازی فضاهای صنعتی با وجود سقفهای بلند، فضاهای بزرگ و راهروهای باریک میتواند چالش برانگیز باشد. همچنین اطمینان از نصب و راهاندازی روشنایی در مقیاس بزرگ، ضروری است. در این مقاله به بررسی نورپردازی کارخانه و مراکز صنعتی میپردازیم و بررسی خواهیم کرد که نور مناسب برای این مراکز باید چگونه باشد.
انتخاب روشنایی صنعتی مناسب
چگونه میتوان نور مناسب صنعتی را انتخاب کرد؟
روشنایی مناسب به ایجاد یک محیط کار ایمن کمک میکند. نورپردازی کافی و مناسب میتواند از وقوع حوادث جلوگیری کند و عملکرد کلی سلامت و ایمنی یک سازمان را بهبود بخشد. همانگونه که پیشتر در مقاله نور محیط کار نیز گفته شد؛ نور مناسب در محیط کار، تأثیر مثبتی بر عملکرد و بهرهوری نیروی کار شما خواهد گذاشت.
ملاحظات ایمنی در مورد روشنایی صنعتی چیست؟
از کار دقیق گرفته تا ایمنی بالابرها، میزان روشنایی بالا و همسان در قسمتهای مختلف کارخانه و انبار ضروری است. سقفهای بلند و راهروهای باریک، رسیدن نور به همه مناطق را امری چالش برانگیز میکند. با این حال، عواقب یک محل کار تاریک یا کم نور میتواند جدی باشد. بنابراین انتخاب محصولاتی که توزیع نور را کنترل میکنند بسیار مهم است. به عنوان مثال پرتو نور با زاویه کم، فضاهای راهرو را به طور مؤثری روشن میکند؛ در حالی که پرتو نور با زاویه زیاد، برای روشنایی مناطق بزرگ مناسب است.
به حداقل رساندن میزان تابش خیره کننده نور در هر محیط کاری، امری مهم است. در محیطهای پرخطر که کارکنان با ماشینآلات کار میکنند یا مرتباً به قفسهها نگاه میکنند، از دست دادن لحظهای دید ناشی از تابش خیره کننده نور، میتواند به یک حادثه جدی منجر شود. طراحی لنز در چراغهای LED به گونهای است که نوری بدون خیرگی فراهم میکند.
در محیطهای صنعتی، کارکنان غالباً ساعات غیر قابل تعاملی را تحت نور مصنوعی کار میکنند که این موضوع میتواند بر خلقیات و بهرهوری عملکرد آنها تأثیر منفی بگذارد. انتخاب دمای رنگ مناسب LED میتواند تفاوت زیادی در شکل و حس و حال آن فضا ایجاد کند. نورپردازی مناسب کارخانه باعث بهبود محیط کار میشود؛ زیرا باعث میشود کارخانه شما ایمنتر شود، درخشان تر به نظر برسد و این بدان معناست که محصولات شما بهتر دیده میشوند و این امر منجر به کیفیت بهتر در تولید میشود.
اجازه ندهید که کارکنان در محیط کم نور و کسل کننده کار کنند. رنگهای روشن برای جایی که کارمندان برای مدت طولانی کار میکنند (مانند انبار و خط تولید کارخانهها) مناسب هستند.
بهرهوری انرژی و ملاحظات نگهداری
فضاهای صنعتی برای کار به صورت شبانه روزی، به نور مصنوعی ثابتی نیاز دارند که میتواند هزینههای قابل توجهی از انرژی را متحمل شود. روشنایی LED راه حل ایده آلی برای تنظیم نور فضاهای صنعتی است. روشنایی LED میتواند 75 درصد انرژی کمتری نسبت به لامپهای سنتی مصرف کند. پس جایگزین کردن چراغهای قدیمی با چراغهای LED هزینههای پرداختی ناشی از مصرف برق را به طور مؤثری کاهش میدهد. در حالی که تغییر تجهیزات روشنایی قدیمی به ناچار هزینه مالی زیادی را متحمل میشود، به محض نصب لامپهای LED، بدون شک شاهد کاهش صورتحساب انرژی خود خواهید بود.
علاوه بر این چراغهای قدیمی برای رسیدن به بیشترین حد روشنایی خود به چند دقیقه زمان نیاز دارند در حالی که لامپهای LED در عرض چند ثانیه به بیشترین حد روشنایی خود میرسند.
نکته مهم دیگر هنگام انتخاب روشنایی صنعتی، هزینههای تعمیر و نگهداری است. سقفهای بلند میتواند تعویض لامپهای سوخته را به یک کار دشوار تبدیل کند. به این ترتیب، هرچه لامپهای کمتری نیاز به تعویض داشته باشند، خیالتان راحتتر خواهد بود. لامپهای LED عمر بسیار طولانیتری نسبت به سایر لامپها دارند. یک چراغ LED با کیفیت میتواند تقریباً ده سال دوام داشته باشد.
همچنین سیستم روشنایی سنتی مانند لامپهای فلورسنت و هالید فلزی، از CRI (شاخص نمود رنگ) نسبتاً کمی (50 تا 65) برخوردار هستند و بنابراین، در این نوع چراغها انحراف چشمگیری در رنگها وجود دارد.
چراغ آویز صنعتی
هر زمان که یک فضای داخلی بزرگ نیاز به نورپردازی داشته باشد، معمولا چراغ آویز صنعتی (خلیج) یا high bay lighting انتخاب مناسبی است. از کارخانهها گرفته تا تأسیسات توزیع، نورپردازی با چراغ آویز صنعتی قابل تنظیم است و پاسخگوی خواستهها و کاربردهای بیشماری است. وسایل روشنایی آویز صنعتی معمولاً از طریق قلاب ، زنجیر یا آویز از سقف آویزان می شوند یا ممکن است مستقیماً روی سقف ثابت شوند.
استانداردهای روشنایی برای هر قسمت از کارخانه به چه صورتی است؟
روشنایی مورد نیاز برای منطقه اصلی کارخانه یعنی خط تولید حدود 500 لوکس است. هرچه میزان لوکس بالاتر باشد، میزان روشنایی بیشتر است. اگر فرآیند تولید شامل مونتاژ قطعات ظریف باشد، ما 600 تا 1000 لوکس را توصیه می کنیم. در جدول زیر خلاصه ای از سطح روشنایی توصیه شده برای مناطق مختلف کارخانه نشان داده شده است.
مکان | میزان روشنایی (لوکس) |
راهرو کارخانه | 50-100 |
انبار کالا | 150-300 |
دفتر | 200-300 |
خط تولید (اصلی) | 500-750 |
کنترل تولید | 600-900 |
کارهای مکانیکی دقیق | 600-1000 |
جمعبندی
در این مقاله به بررسی نور مناسب کارخانه یا انبار پرداختیم و دانستیم که رعایت نورپردازی و روشنایی مناسب این اماکن، چه تأثیری در کیفیت محصولات و بازده کارکنان دارد. همچنین به این نتیجه رسیدیم که تأمین نور کارخانه با استفاده از منابع روشنایی الایدی، چقدر میتواند در مصرف انرژی و کیفیت نور اثر گذار باشد. در پایان نیز میزان نور مورد نیاز هر یک از قسمتهای کارخانه را بر حسب لوکس بیان کردیم.